فرمالدهید چیست و چرا مضر است؟
(Formaldehyde) فرمالین نامهای دیگر آن، فرمالین، متانال، متیلن اکسید و متیل آلدهید میباشد. فرمول مولکولی آن CH۲O است و دارای گروه عاملی کربونیل (C=O) میباشد. فرمالدهید یک مولکول مسطح و به شکل مثلث است. این ماده، گازی بیرنگ است که بوی تند و زننده دارد و کوچکترین آلدهید محسوب میشود.
• دمای جوش فرمالین : ۱۹,۳ درجه سانتی گراد
• دمای ذوب فرمالین : منفی ۹۲ درجه سانتی گراد
• جرم مولی فرمالین : ۳۰,۰۳ g/mol
• چگالی فرمالین: گاز ۱ kg/m3
یکی از ویژگیهای مهم فرمالدهید، حلالیت آن در آب است. فرمالین به راحتی در آب حل میشود و معمولا به عنوان محلول ۳۷٪ در آب توزیع میشود. این ماده در دمای محیط به صورت گاز وجود دارد ولی این قابلیت را دارد که درون آب حل شود! فرمالین، محلول آبی فرمالدهید با غلظت ۳۷ درصد است.
این ترکیب از پرمصرفترین مواد شیمیایی در صنایع است. عمدهترین استفاده فرمالدهید در تولید رزین¬ها می¬باشد. از رزین¬هایی که در ساخت آن¬ها از فرمالدهید استفاده می¬شود می¬توان به رزین¬های فنل فرمالدهید و آمینو رزین¬ها (اوره و ملامین فرمالدهید) اشاره نمود.
کاربرد فرمالین در صنعت
• صنایع رنگ¬سازی
• در رزین¬سازی
• محلول¬های ضدعفونی کننده برای از بین بردن باکتری ها مانند گلوتار آلدهید میباشد.
• فیکساتیو در آماده سازی نمونه¬ های بافتی، تشریح آناتومیک و بررسی¬های بافت¬ شناسی
• توليد چسب
• صنایع تولیدات چوبی از قبیل HDF، MDF، نئوپان، تولید تخته سه لایی
• ساخت اسفنج¬های قالبگیری شده و تولید اسفنج¬های عایق
• صنعت پتروشيمي
• به عنوان یک ماده استریلکننده و ضد عفونیکننده
• صنایع تولید پلیمر
• تولید سایر ترکیبات شیمیایی
• تولید مواد منفجره
• به عنوان منومر در تولید پلیمرهای آمینوپلاست
• صنایع کلید و پریز
• صنایع برق
• ماده ضد عفونی کننده در مرغداری ها و بیمارستانها
• ماده اولیه اصلی در تولید هگزامین
• ضد عفونی کردن وسایل دندانپزشکي
• استفاده در فرمولاسیون مایع دستشویی، ظرفشویی و شامپو سر به عنوان نگهدارنده
• تولید واکسن و داروهای ضد عفونی
• صنعت كشاورزي و توليد آفتكشها
• لاستيكسازي
• صنعت نساجي
بخارات فرمالدهيد سمي است و از طریق پوست جذب میشود. فرمالدهید توسط آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) به عنوان مادهای سرطانزا معرفی شده است. در گذشته به دلیل خواص نگهدارنگی و میکروبکشیاش، از آن در مایعات دستشویی و ظرفشویی استفاده میشد؛ اما در حال حاضر استفاده از آن ممنوع است. از جمله جایگزینهای آن میتوان به ایزو تیازولین و اکسیدین اشاره کرد.
فرمالدئید در همه شکلی می تواند برای بدن خطرناک باشد. زیرا سمی و فرار است و FDA این ماده را سرطانزا شناخته است. تنفس بخارات و خوردن این ماده موجب ایجاد سرطان می شود.
• چشم ها، بینی، تحریک و منجر به قرمزی، ریزش اشک، سوزش چشم، عطسه و سرفه و زخم در گلو می گردد. مقادیر بالاتر می تواند منجربه تحریک ریه ها و ایجاد درد در قفسه سینه و تنگی نفس شود. مواجهه با فرمالدئيد باعث تحريك مخاط دهان، مجاري فوقاني تنفسي و ناهنجاري هاي تنفسي مي شود. ولي مكانيسم مولكولي آن هنوز به خوبي شناخته نشده است
• طبق اطلاعات موجود در موسسه بين المللي سرطان، فرمالدئيد جزء دسته مواردي است كه براي انسان سرطان زا است. در معرض قرار گرفتن با گاز فرمالدئید می تواند منجربه سرطان بینی و سینوس و ایجاد انواعی از لوکمی و لمفوما نیز گرددو ريسك سرطان حلق و بيني را بالا مي برد
• استنشاق آن در دوران نوزادي باعث ايجاد بيماري هاي عصبي در بزرگسال مي شود.
فرمالدئيد مي تواند در افرادي كه به صورت طولاني مدت در مواجه با آن قرار دارند باعث آسم شود. ولي مكانيسم مولكولي آن هنوز به خوبي شناخته نشده است
• هايپر پلازي لنفو اپي تليوم بافت لنفاوي دستگاه تنفس تنها تاثير قابل تشخيص بخارات فرمالدئيد بر روي بافت هاي لنفاوي منطقه تنفسي است
سطح خطرناک:
طبق استاندارد اوشا OSHA تجمع 100 ppm از این ماده خطر فوری برای سلامتی و زندگی دارد
طبق ساتاندارد NIOSH 20 PPM از فورمالدهید خطر فوری برای سلامتی و زندگی دارد
NIOSH = The National Institute for Occupational Safety and Health
OSHA = Occupational Safety and Health Administration