وقتی صحبت از تأثیرات آلودگی هوا بر سلامتی می‌شود، بیشتر مردم به مشکلات ریوی و قلبی فکر می‌کنند؛ اما آلودگی هوا فقط برای ریه‌ها مساله‌ساز نمی‌شود. تحقیقات ثابت کرده که مغز نیز مانند سایر اندام‌ها در برابر آلاینده‌های محیطی مصون نیست و شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد آلودگی هوا با شرایطی از جمله اختلالات طیف اوتیسم، زوال عقل و ضعف شناختی مرتبط است.
مغز برای آسیب دیدن، به اتفاقات یا حادثه‌های عجیب و غریب نیاز ندارد. محققان ذرات غیرمعمولی و بسیار ریزی مانند مالاییت که به عنوان رنگدانه در لعاب‌های سرامیکی، به ویژه در چین استفاده می‌شود؛ و آناتاز که در کرم‌های ضد آفتاب و به عنوان رنگدانه در رنگ‌ها استفاده می‌شود را یافته‌اند و معتقدند این ذرات باعث ایجاد آسیب در مغز می‌شوند.
محققان، آلودگی ذرات ریز مانند آلاینده‌های کوچک و قابل استنشاق از خودروها، نیروگاه‌ها و زغال‌سنگ و سوزاندن چوب‌ که با نام PM2.5 شناخته می‌شوند را نیز کشف کرده‌اند که تاثیرشان پس از استنشاق، بسیار زیاد است.
آیا آلودگی بر بارداری، تاثیر می‌گذارد؟
سطوح بالای ذرات ریز در هوا می‌تواند اثرات مخربی بر رشد مغز کودکان متولد نشده داشته باشد. در دوران بارداری، کسانی که در معرض PM2.5 قرار دارند، خطر بیشتری را در مدت کوتاه بارداری خود، تجربه می‌کنند. این امر، رشد طبیعی مغز نوزاد را مختل می‌کند و ممکن است منجر به ناتوانایی‌های مادام‌العمر شود.
کیفیت هوا چه تاثیری بر نوزادان دارد؟
مطالعات USC نشان داده است که حتی هوای آلوده در سطوح نسبتاً پایین نیز ممکن است که اندازه مغز در حال رشد کودک را تغییر دهد و خطر مشکلات شناختی و عاطفی را در نوجوانی افزایش دهد. کودکان به دلیل تنفس سریع‌تر و همچنین به دلیل عدم رشد کامل سیستم دفاعی و ایمنی بدن، توسط دوز کمتری از مواد شیمیایی آسیب می‌بینند.
محافظت از کودکان در برابر آلودگی هوا نه تنها به نفع کودکان، بلکه به نفع جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنند. با محافظت از کودکان، هزینه مراقبت‌های بهداشتی کاهش یافته و بهره‌وری افزایش می‌یابد. استفاده از یک دستگاه تصفیه هوا، به طور قابل توجهی میزان قرار گرفتن در معرض ذرات ریز را کاهش می‌دهد.
آسیب مغز ناشی از آلودگی هوا از چه زمانی شروع می‌شود؟
90 درصد رشد مغز در سن چهار سالگی اتفاق می‌افتد، بنابراین مهم است که اثرات آلودگی هوا را در مراحل اولیه زندگی فرزندانتان کنترل کنید. مطالعات نشان داده که هرچه افراد در کودکی بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار داشته باشند، احتمال ابتلا به بیماری روانی در سن 18 سالگی (سنی که اغلب علائم اولیه ظاهر می‌شود) بیشتر می‌شود.
آیا آلودگی هوا بر مغز بزرگسالان نیز تاثیرگذار است؟
مگان هرتینگ، دانشمند بهداشت عمومی USC، می‌گوید: «زنان 70 و 80 ساله که در مناطقی با سطوح بالای آلودگی هوا زندگی می‌کنند، در مقایسه با زنانی که به طور معمول هوای پاک‌تری تنفس می‌کنند، بیشتر در معرض خطر کوچک شدن مغز مانند آلزایمر هستند.
بر اساس یافته‌های محققان موسسه کانادایی دانشگاه سیمون فریزر، داشتن یک دستگاه تصفیه هوا در خانه می‌تواند منجر به کاهش تاثیر آلودگی هوا بر رشد مغز کودکان و کاهش خطر ابتلا به آلزایمر در بزرگسالان شود.
راهکارهای کلان برای کاهش آلودگی هوا
• سرمایه‌گذاری در منابع انرژی پاک‌تر و تجدیدپذیر برای جایگزینی احتراق سوخت‌های فسیلی.
• ارائه دسترسی مقرون به صرفه به حمل و نقل عمومی
• افزایش فضای سبز در مناطق شهری
• مدیریت پسماند برای جلوگیری از سوزاندن مواد شیمیایی مضر
در نهایت همه ما به طور مستقیم یا غیرمستقیم مسئول آلودگی هوای شهر، کشور و سیاره خود هستیم. هر یک از ما باید برای کاهش آلودگی هوا تلاش کنیم. برای مثال:
1. بازیافت مواد را جدی بگیریم .
2. به‌جای استفاده از ماشین‌ شخصی، پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری کرده و یا از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنیم.

در نهایت یادمان باشد می‌توانیم با تهیه یک دستگاه تصفیه‌کننده‌ هوا به کاهش اثرات منفی آلودگی هوا کمک کنیم.